Thursday 30 May 2019

კრიტიკული სამყარო ვაჟა-ფშაველას ''კოსმოპოლიტიზმი და პატრიოტიზმის'' მიხედვით


სსიპ ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ქალაქ ფოთის N3 საჯარო სკოლის
ქართული  ენისა  და  ლიტერატურის  მასწავლებელი   ნინო  გაბუნია
   სამოდელო (   პრობლემაზე ორიენტირებული) გაკვეთილის გეგმა

22.V.2019 .


კრიტიკული სამყარო  -ვაჟა -ფშაველას პუბლიცისტური  წერილის
‘’პატრიოტიზმი და კოსმოპოლიტიზმის” მიხედვით




გაკვეთილის   თემა
სწავლების საფეხური, კლასი
საშუალო საფეხური:  XI-ა კლასი
მოსწავლეთა რაოდენობა
24 მოსწავლე,სსსმ მოსწავლე არარის
 საგანი
ქართული ენა და ლიტერატურა
გაკვეთილის მეთოდი
თანამშრომლობითი
კლასის ორგანიზების ფორმა
მთელი კლასი,ინდივიდუალური ,ჯგუფური მუშაობა
გაკვეთილის დროითი ჩარჩო
55 წთ.
გამოსაკითხი მასალა
მოსწავლეები ისაუბრებენ და გამოხატავენ საკუთარ აზრს,დასმულ საკითხთან მიმართ
ებით,იმსჯელებენ ,რამ განაპირობა წერილის დაწერა და რა პრობლემატურ საკითხებს
 ეხება ვაჟა .ისტორიულჭრილშიგაიაზრებენვაჟასწერილს, მათთვისკიდევ
ერთხელუტყუარიგახდებავაჟა-ფშაველას, როგორცუდიდესიმოაზროვნის, საოცარი
ალღოდასიღრმისეულიჭვრეტასაქართველოსადამსოფლიოშიმიმდინარე
პოლიტიკურიპროცესებისა

წინარე  ცოდნა

მოსწავლეები იცნობენ  ვაჟას პოემებს და შეუძლიათ ძლიერიპიროვნების
მოვალეობისადაშინაგანიმახასიათებლების
გაცნობიერება.იციან.რომ  ისინი ძლიერიპიროვნულიავტონომიითგამოირჩევიან და
 მათი (ალუდა, ჯოყოლა, ზვიადაური, აღაზა, ) მაგალითით უყალიბდებათ ღირებულე
ბითი სისტემა.ასევე მათ ისუბრეს მოქალაქეობრივ ცნობიერებაზე 21-ე საუკუნეში და
 შეადარეს ვაჟას გმირების  ცნობიერებას,რომლებიც არიან თავიანთი თემის და,
ამასთან,კაცობრიობის ღირსეული წევრებიც. მართალია, ისინი კონკრეტულ
შემთხვევაში თემს უპირისპირდებიან, მაგრამ სინამდვილეში  თემის სულიერ
პროგრეს   განაპირობებენ .იმსჯელეს, რომ „მსხვერპლად შეწირული გმირი
განაპირობებს       საზოგადოების     წინსვლას... ის ყოველთვის ამოვარდნილია საერთო
სიტუაციიდან.ამიტომაც არ არის ის ჩვეულებრივი მოქალაქე, ის მეამბოხეა, ყველანაი
რად გამორჩეული“.ამ პოემაში ჩანს კოსმოპოლიტი ვაჟა,
რომელსაც  ყველაადამიანში  შეუძლია  დააფასოს  ზეადამიანობა.

საკითხის აქტუალობა
საკითხი აქტუალურია იმდენად ,რამდენადაც ხშირად ისმის კითხვა ,უნდა
გავაკეთოთ თუ არა არჩევანი  პატრიოტიზმსა და კოსმოპოლიტიზმს შორის,
მეტიც ,ზოგიერთი მოაზროვნე თვლის ,რომ პატრიოტიზმს ნაციზმისაკენ
მივყავართ და ის უნდა უარვყოთ,აუცილებელია, მოსწავლეებს განვუმარტოთ,
რომყოველი ჩვენგანი  ჩვენი განსაკუთრებული მემკვიდრეობით უნდა
ცხოვრობდეს,მისგან გამომდინარე უნდა აფასებდეს მოვლენებს ,პატრიოტიზმი
თავის საუკეთესო გამოვლინებაში შეუცვლელია,ადამიანები არ უნდა
აკეთებდნენ არჩევანს პატრიოტიზმსა და კოსმოპოლიტიზმს შორის,
მსოფლიო შეიცვალა დაეს ცნებები ურთიერთშეუთავსებელი კი არა ,
ერთმანეთთან რთულად შეთავსებული  პოზიციებია,რაც ჯერ კიდევ
XIX საუკუნეში აღნიშნავაჟა-ფშაველამ დაგვიბიძგა უკეთ ჩავწვდომოდით
 ჩვენს სოციალურ რეალობას.
ინდივიდის ვალდებულებები და მიჯაჭვულობა კონცენტრული წრეების
 სახით რომ წარმოვიდგინოთ,დავინახავთ, რომ ნელ-ნელა სუსტდება ინდივიდი
საგან  ყველაზე შორეული წრის მიმართ,მაგრამ გაფართოება კვლავაც ფასეული
 რჩება.
ტექსტი მოფიქრალ ადამიანში ყოველთვის აღძრავს კითხვებს და აქვს სათქმელი
 ყველაზე თანამედროვე მკითხველისთვისაც ,მეოცე საუკუნეში დანაშაულს
ჩადიოდნენ როგორც გაუკუღმართებული პატრიოტები,ისე გაუკუღმართებული
 კოსმოპოლიტები და თუ ფაშიზმი ამ გაუკუღმართებიდან პირველს
 წარმოადგენს,მაშინ მეორეს  წარმოადგენს კომუნიზმი და მოსწავლეებს უნდა
შეეძლოთ საკუთარი დამოკიდებულების წარმოჩენა ამ მეტად რთული
საკითხისადმი,ისინი უნდა გახდნენ თავისუფალი საზოგადოების წევრები,რაც
ძლიერ იდენტობას მოიაზრებს,ანუ სამყაროში უნდა ვიყოთ ერთდროულად
პატრიოტებიც და კოსმოპოლიტებიც.
გაკვეთილის მიზნები

         მიზანი:
მოსწავლე   აფასებს      ეპოქისათვის დამახასიათბელ თემებს
ამავე ეპოქის სოციალურ -კულტურული კონტექსტი  გათვალისწინებით,
აანალიზებს მათ,გამოაქვს დასკვნა როგორც საკუთარი, ისე სხვების
მსჯელობიდან და წერილობით   აყალიბებს საკუთარ
შეხედულებებს ნაწარმოებში ასახულპრობლემის გადაჭრის ავტორისეულ
ვარიანტზე დამაჯერებელი არგუმენტებით;
გადმოსცემს საკუთარ შთაბეჭდილებებს  და
აზრს აყალიბებს ნათლად და თანმიმდევრულად.

მთავარი კითხვა
რამდენად მისაღებია საზოგადოებისათვის კოსმოპოლიტიზმი?კაცობრიობის
ისტორია  ერების ურთიერთობების ისტორიაა,თანამედროვე ცივილიზაცია ამ
ურთიერთობებით აშენდა,ამასთან კაცობრიობის ერებად დაყოფა სამყაროს  მრა
ვალფეროვნებას გამოკვეთს და ვაცნობიერებთ ,რომ ჩვენ ყველა კონკრეტულ
ნაციონალურ გარემოში გავიზარდეთ.
განსავითარებელი უნარები
ü  მრავალფეროვანიმოსაზრებებისგამოხატვისუნარი,
ü  ღირებულების  ფორმირება,
ü  წაკითხულიმასალის  პირადგამოცდილებასთანდარეალობასთან
შედარების, დაკავშირებისადაყოველდღიურპრაქტიკულცხოვრებაში
გამოყენებისუნარები.

ü  მსჯელობის, ანალიზის და კრიტიკული  აზროვნების უნარების
განვითარება,
ü  თანამშრომლობის,კომუნიკაციისა და პრეზენტაციის უნარ-ჩვევების
განვითარება

ესგ -თ განსაზღვრული სტანდარტი
ქართ. XI. 2. მოსწავლესშეუძლიასაჯაროგამოსვლებისმოსმენადაკრიტიკულად
შეფასება.
გამოაქვს დასკვნა როგორც საკუთარი, ისე სხვების მსჯელობიდან და შენიშნავს
მსგავსება-განსხვავებას;
ქართ. XI. 5. მოსწავლესშეუძლიასხვადასხვაეპოქისტექსტებისგაანალიზებამათში
ასახულიინფორმაციის, თემების, იდეებისადაპრობლემატიკისთვალსაზრისით.
აანალიზებს ერთი ეპოქის ტექსტებში ასახულ პრობლემებს, თემებს, იდეებს
 მსგავსება-განსხვავების თვალსაზრისით;
 შეაფასებს ეპოქისთვის დამახასიათებელ თემებს, იდეებსა და პრობლემებს
ამავე ეპოქის სოციალურ-კულტურული კონტექსტის გათვალისწინებით;
ქართ. XI. 11. მოსწავლესშეუძლიარეცენზიისდაწერაწაკითხულწიგნზეან
მხატვრულნაწარმოებზე.
წარმოადგენს ნაწარმოებში ასახულ პრობლემას და აყალიბებს საკუთარ
შეხედულებებსპრობლემის გადაჭრის ავტორისეულ ვარიანტზე;

მოსალოდნელი შედეგები
მოსწავლე შეძლებს ისაუბროს იდენტობის ძიებისა და ჩამოყალიბების რთულ
პროცესზე,პიროვნებულ არჩევანზე,რასაც ინდივიდი გამოხატავს ამა თუ იმ
ალტერნატივის მიმართ, რომელიც ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში
შეიძლება არსებობდეს,კერძოდ, თანამედროვე სამყაროში.
განსაზღვრავს  და შეძლებს დასმულ კითხვაზე ადეკვატური
 პასუხის გაცემას და მათ მიმართ საკუთარი დამოკიდებულების ზეპირი და წერითი
 საშუალებით გამოხატვა.

 შეფასება
განმავითარებელი  ,განმსაზღვრელი(  რუბრიკა თან ერთვის :განმავითარებელი და
განმსაზღვრელი   შეფასების  რუბრიკა).
სასწავლო რესურსები
PPT სლაიდები, სახელმძღვანელო- XIკლასი ვ.როდონაია
 დაფა,ცარცი,ფლიფჩარტი,
პროექტორი, ნოუთბუქი, ეკრანი, ფურცლები,მარკერი.
გაკვეთილის მსვლელობა (აქტივობები,
დრო)
A      ფაზა -გამოწვევა (წინარე ცოდნის გააქტიურება)               დრო-10 წთ.
საორგანიზაციო საკითხები:აღრიცხვა,გაკვეთილის თემის, მიზნებისა
და შეფასების რუბრიკის გაცნობა.           2.წთ.
აქტივობა  N 1
გონებრივი იერიშის კითხვა :ეთანხმებით თუ არა მოსაზრებას,რომ სამყაროს მხოლოდ
საკუთარი პოზიციის შეცვლით შეიცნობ?
დრო 3წთ
აქტივობა #2 კითხვა-პასუხი,   დრო 5წთ.
1..საიდან იღებს სათავეს კოსმოპოლიტიზმი და რა განასხვავებს მას  პატრიოტიზმისა
გან?
2.როგორი დამოკიდებულება აქვს ჭეშმარტ კოსმოპოლიტს სხვა ერებისადმი?
3.კონცენტრულ წრეთა რიგში რა ურთიერთმიმართებების დადგენა შეგიძლიათ
ცალკეულ ადამიანს და კაცობრიობას შორის ვალდებულებების,მიჯაჭვულობის მხრივ?
4.თქვენი აზრით,რა თვისებებს მოიცავს თავის თავში კოსმოპოლიტიზმი?(სხივური
დიაგრამის დახმარებით თვისებების წარმოჩენა).

B    ფაზა-სიღრმისეული წვდომა         დრო 30.წთ.
  აქტივობა  N 3
§  კითვა-პასუხი
რამ განაპირობა ვაჟას წერილის შექმნა ? 4. წთ
როგორ ასაბუთებს ვაჟა ,რომ კოსმოპოლიტიზმსა და პარტიოტიზმს შორის კავშირი
აუცილებელია კაცობრიობისათვის?
შეიძლება,ადამიანი გახდეს კოსმოპოლიტი ეროვნული ფასეულობების გვერდის
 ავლით?
აქტივობა  N 4 იდეის პირამიდა   სქემაზე მუშაობა ჯგუფური სამუშაო  დრო  7.წთ
აქტივობა  N5  პრეზენტაცია ,დრო    5წთ
აქტივობა  N6  კაუჭები/თანამედროვეობასთან კავშირი   სქემაზე მუშაობა
ჯგუფური სამუშაო 6. წთ
აქტივობა  N7   პრეზენტაცია   5წთ
განმავითარებელი შეფასება-შეჯამება/კომენტარი  2.წთ.

C  ფაზა -  რეფლექსია  
აქტივობა  N 8  კონცეპტუალური წრე     წერითი სამუშაო  დრო  7წთ.
აქტივობა  N 9     პრეზენტაცია 5 .წთ

აქტივობა#8       დრო:1 წთ.
საშინაო დავალება :
რა არის დამახასიათებელი თანამედროვე კაცობრიობისათვის და როგორ
წარმოგიდგენიათ მისი სასურველი მომავალი
  აქტივობა N9
განმსაზღვრელი და განმავითარებელი შეფასება  3. წთ.


განმავითარებელი შეფასების რუბრიკა


შეფასების კომპონენტი
შეფასების კრიტერიუმები
სუსტი
 საშუალო
კარგი
ძალიან კარგი
  განსახილველი საკითხის არსის ჩამოყალიბება; საკუთარი მოსაზრების გამოთქმა;
უჭირს საკუთარი აზრის    გასაგებად  ჩამოყალიბება  და გამოთქმა,
მსჯელობა
ბუნდოვანია
აყალიბებს  აზრს და გამოთქვამს  მოსაზრებებს,მსჯელობს,
მაგრამ აკლია არგუმენტები,სჭირდება დაზუსტება
მკაფიოდ, ცხადად და   გასაგებად აყალიბებს  აზრს გამოთქვამს   მოსაზრებებს
მკაფიოდ, ცხადად და   გასაგებად აყალიბებს  აზრს და გამოთქვამს  განსხვავებულ მოსაზრებებს
ტექსტის ანალიზი და ინტერპრეტაცია

უჭირს ტექსტის ანალიზი,
ინტერპრეტირება;
ვერ ასაბუთებს მოსაზრებას
აანალიზებს ტექსტს,
მაგრამ უჭირს ინტერპრეტირება.

აანალიზებს  ტექსტს;
შეუძლია ტექსტში ასახული  პრობლემის  ინტერპრეტირება.
აანალიზებს  ტექსტს სიღრმისეულად,
შეუძლია ტექსტში ასახული   პრობლემის  ინტერპრეტირება.


პრეზენტაციის  შეფასების რუბრიკა


1-3
4-6
  7-8
  9-10
თემის გასაგებად წარმოდგენა
ბუნდოვანია დარღვეულია ლოგიკა
ნაწილობრივ გასაგებია და განმარტებებს მოითხოვს
ლოგიკურად არის აგებული შეინიშნება მცირედი ხარვეზები
თემა ლოგიკურად არის აგებული წარმოდგენილი საკითხი ნათელი და გასაგებია
დასკვნები
არ არის გაკეთებული დასკვნები
დასკვნები გაუმართავი და ულოგიკოა
ლოგიკურად კარგად არის ჩამოყალიბებული
კარგად არის ჩამოყალიბებული ჩანს კრიტიკული აზროვნება
აუდიტორიასთან
კონტაქტი
ვერ ამყარებს კონტაქტს
პერიოდულად ცდილობს კონტაქტისდამყარებას
გრძნობს და ამყა- რებს კონტაქტს
კარგად ფლობს კომუნიკაციის უნარს
დროის ლიმიტის დაცვა
ვერ იცავს დროის ლიმიტს
მეტნაკლებად იცავს დროის ლიმიტს
ნაწილობრივ იცავს დროის ლიმიტს
ზუსტად იცავს დროის ლიმიტს








განმავითარებელი შეფასების რუბრიკა


შეფასების კომპონენტი
შეფასების კრიტერიუმები
სუსტი
 საშუალო
კარგი
ძალიან კარგი
  განსახილველი საკითხის არსის ჩამოყალიბება; საკუთარი მოსაზრების გამოთქმა;
უჭირს საკუთარი აზრის    გასაგებად  ჩამოყალიბება  და გამოთქმა,
მსჯელობა
ბუნდოვანია
აყალიბებს  აზრს და გამოთქვამს  მოსაზრებებს,მსჯელობს,
მაგრამ აკლია არგუმენტები,სჭირდება დაზუსტება
მკაფიოდ, ცხადად და   გასაგებად აყალიბებს  აზრს გამოთქვამს   მოსაზრებებს
მკაფიოდ, ცხადად და   გასაგებად აყალიბებს  აზრს და გამოთქვამს  განსხვავებულ მოსაზრებებს
ტექსტის ანალიზი და ინტერპრეტაცია

უჭირს ტექსტის ანალიზი,
ინტერპრეტირება;
ვერ ასაბუთებს მოსაზრებას
აანალიზებს ტექსტს,
მაგრამ უჭირს ინტერპრეტირება.

აანალიზებს  ტექსტს;
შეუძლია ტექსტში ასახული  პრობლემის  ინტერპრეტირება.
აანალიზებს  ტექსტს სიღრმისეულად,
შეუძლია ტექსტში ასახული   პრობლემის  ინტერპრეტირება.





ქსელური პროექტი "საყვარელი მწერლის შემოქმედებით სახელოსნოში"

ქსელური პროექტი "საყვარელი მწერლის შემოქმედებით სახელოსნოში" - პრეზენტაცია